Vraag&Antwoord

Gebruik van geweld (1) - Peter van 't Riet - 2019
Wat leert Numeri 20 ons over spreken tegenover slaan?

Vraag: In Numeri 20 wordt verteld dat Mozes en Aäron het volk niet in het land Kanaän mochten brengen, omdat Mozes heeft geslagen op de rots in plaats van ertegen te spreken. Kan hieruit de conclusie worden getrokken dat het volk niet al slaande het land in mag gaan, maar al sprekende en overtuigende? En kan Mozes daarbij niet hun leider zijn, want er lijkt iemand nodig die de Tora zo zal belichamen dat hij/zij niet zal doodslaan?

Antwoord: De tegenstelling tussen spreken en slaan in Numeri 20 functioneert daar binnen de driehoeksrelatie tussen de Eeuwige (God), Mozes en Aäron (de leiders) en Israël (het volk). Tora is niet een boek van absolute regels, maar van uiteenlopende beginselen die afhankelijk van de context en in onderlinge samenhang moeten worden toegepast. Uit Numeri 20 kun je dus het beginsel afleiden dat bij het leiden van het volk spreken de voorkeur heeft boven slaan. Leiders dienen zich daardoor te laten leiden. Maar dat beginsel werkt alleen als er geluisterd wordt en een dialoog ontstaat. Anders heeft spreken weinig zin. Of er in dat geval wel of niet (door de overheid) geslagen moet worden, hangt ervan af of er een legitiem-noodzakelijk doel moet worden bereikt zoals bijvoorbeeld de bescherming van onschuldige mensenlevens. Dat is het moeilijke punt van de Tora, dat zij altijd contextueel moet worden toegepast waarbij diverse beginselen tegen elkaar moeten worden afgewogen.

De tegenstelling tussen spreken en slaan in Numeri 20 kan niet zomaar een-op-een worden toegepast op de verhouding tussen Israël en de andere volken. Hoe die verhoudingen lagen in en na de tijd van de Intocht onder Jozua, daarover schreef ik in de brochure Oorlogsverhalen in Tenach.

Vandaag bestaat in Israël zeker het streven om legitieme doelen in de relatie met de omringende volken te bereiken met zo weinig mogelijk gebruik van geweld (slaan). Als het even kan gaat men naar de onderhandelingstafel (om te spreken). Maar ook daar geldt weer dat de tegenstander bereid moet zijn de dialoog aan te gaan. Geweld wordt niet geschuwd als er geen andere weg blijkt te zijn bijvoorbeeld in geval het voortbestaan van de staat Israël op het spel komt te staan.


This is the website of Peter van 't Riet