Vraag : Bij Chanoeka (1) (3e alinea) geeft je aan dat de rabbijnen altijd geprobeerd hebben het gebruik van geweld zo veel mogelijk af te zwakken. Denk je dat dit ook doorwerkt in de gereserveerdheid die er bij het merendeel van het (orthodoxe) jodendom is met betrekking tot het bouwen van de zgn. derde tempel, waar de profeet Ezechiël over schrijft?
Antwoord : Dat heeft er inderdaad mee te maken. Het herbouwen van de tempel op dit moment zou het geweld in het Midden-Oosten vertienvoudigen. Maar "theologisch" wordt het vaak als volgt gemotiveerd: Er zijn zoveel zaken m.b.t. de tempel onbekend (wie als hogepriester zou moeten fungeren, waar het altaar precies moet staan etc.) dat we moeten wachten op de messias. Die zal alles bekend maken. Maar ook dat is een opvatting die bedoeld is om niet eigengereid naar de herbouw van de tempel te streven.
Dat het visioen van Ezechiël (40 – 42) de derde tempel zou betreffen, is in dit verband niet zo relevant. Het tempelgebouw dat Ezechiël beschrijft lijkt meer op de Babylonische tempelgebouwen dan op de eerste tempel van Salomo. Zijn visioen kun je beter opvatten als een opwekking aan de Joden in Babylon om zich niet te laten imponeren door de Babylonische tempels en eredienst. Toen na de ballingschap de tweede tempel eenmaal gebouwd kon worden, kon men er niet meer van maken dat iets dat maar schamel leek op de tempel van Salomo. Het gaat echter niet om de luister van het gebouw, maar om de intentie van de eredienst. Joden beleven die vandaag in de synagoge.