Vraag&Antwoord

Stefanus (3) - Peter van 't Riet - 2015
Wat is in de rede van Stefanus in Handelingen 7 de relevantie van de verzen 9 tot 15 over de Jozefverhalen?

Vraag : Wat is de relevantie van bijv. Handelingen 7:9-15 voor het antwoord op de vraag die aan Stefanus werd gesteld?

Antwoord : Het gedeelte dat je noemt is een korte samenvatting van de Jozefverhalen in Genesis. Op het eerste gezicht is de link met Stefanus' mystieke anti-tempel opstelling niet heel duidelijk. Ik denk dat er twee redenen zijn geweest waarom de Jozefverhalen hier tamelijk uitvoerig worden weergegeven.

In de eerste plaats wordt Jozef in sommige kringen in het toenmalige jodendom gezien als een "lijdende knecht van de Eeuwige", een lijdende messiasfiguur, iemand die zonder geweld te gebruiken de zaak van God wil dienen en daar zijn leven voor op het spel durft te zetten. Deze voorstelling van Jozef zal niet populair zijn geweest bij de aanhangers van het bestaande tempelbedrijf die niet voor geweld terugschrokken om de belangen van de tempel en de gangbare tempeldienst veilig te stellen en die collaboreerden met de Romeinse bezetter om hun posities te handhaven.

In de tweede plaats klinkt in de Jozefverhalen sterk de opvatting door dat als het volk handelt in strijd met de Tora (zoals Jozefs broers die hem naar Egypte verkochten) de ballingschap het uiteindelijke gevolg zal zijn. Israëls verblijf in Egypte was immers het prototype van de ballingschap. We zien dit ook in Stefanus' woorden in Handelingen 7:42-43 waar de ontrouw van het volk in de woestijntijd "bestraft" wordt met het vooruitzicht van de Babylonische ballingschap 800 jaar later! Als Stefanus aan het slot van zijn verhaal zijn aanklagers en tegenstanders ervan beschuldigt dat zijzelf handelen in strijd met Gods bedoelingen en met de Tora (vers 51-53), dan ligt het voor de hand dat hij daarbij gedacht heeft aan de ondergang van de tempel en de daarop volgende ballingschap. Velen in die tijd die een profetische blik hadden, voorzagen wat er in 66-70 CJ uiteindelijk ging gebeuren. Maar Stefanus krijgt niet meer de gelegenheid dat toekomstbeeld te schetsen, omdat hij dan al de woede van de aanwezigen op zijn hals heeft gehaald.

De hele teneur van Stefanus' verhaal is: de wijze waarop de tempel gerund wordt, is ontrouw aan God en de Tora en ontrouw leidt tot ballingschap. Lukas kan dat verhaal natuurlijk gemakkelijk vertellen, want hij wist de afloop.


This is the website of Peter van 't Riet