Vraag & Antwoord

Zes stenen watervaten (1) - Peter van 't Riet - 2012
Wat is de betekenis van de zes stenen watervaten in Johannes 2:6?

Vraag : Waarom wordt er in het verhaal over de bruiloft in Kana (Johannes 2:1-11) over zes stenen watervaten gesproken. Staan in vuur gebakken vaten soms symbool voor reinheid? En mag er in reinigingsvaten wel wijn worden gedaan? Waarom moesten er juist zes lege vaten gevuld worden? De meeste theologen verwijzen naar de zes scheppingsdagen maar daar heb ik mijn twijfels over.

Antwoord : In vertalingen wordt ten onrechte de indruk gewekt dat het gaat om aardewerken vaten of kruiken die in het huis zouden staan of zelfs erin zouden zijn neergezet. Maar het gaat over stenen (lithinai) waterbakken (hudriai) die daar liggen (keimenai). Het gaat dus niet om aardewerken (ostrakinos) vaten of kruiken, maar om "bakken" uitgehakt in de stenen grond. De grond, de aarde, is naar joodse opvatting altijd rein en dus zijn dergelijke bakken een ideale bewaarplaats voor reinigingswater. Bovendien moeten ze verbonden zijn met natuurlijk stromend water, wat met aardewerken vaten nogal moeilijk is. Losse vaten van aardewerk kunnen bovendien onrein worden en zijn dus ongeschikt om reinigingswater in te bewaren.

Het idee dat de vaten leeg waren, is niet uit de tekst af te leiden. Ze moesten wel gevuld worden, maar dat betekent dat ze ook gedeeltelijk gevuld konden zijn geweest. Voor het verhaal is dat echter niet zo relevant.

Het aantal van zes vaten verwijst mijns inziens naar de zes werkdagen van de week en wil in dit verband zeggen dat men zich elke dag moest reinigen, wat in die tijd beslist niet vanzelfsprekend was buiten het tempelgebied. De meeste joden beschouwden lichamelijke reinheid als iets dat tot de offerdienst in de tempel in Jeruzalem behoorde. We hebben hier dus te doen met een esseense of farizese vorm van jodendom. Zoals ik in Het evangelie uit het leerhuis van Lazarus heb laten zien, is het vierde evangelie bovendien afkomstig uit een priestermilieu. Zes en niet zeven heeft te maken met het feit dat men zich op sjabbat (de zevende dag) niet hoefde te reinigen. Als je aan fysieke reinheid deed, zorgde je immers op vrijdagmiddag dat je rein was voor de sjabbat.

Bij de verandering van water in wijn is het de vraag waar en wanneer die verandering plaatsvond: in de waterbakken, bij het scheppen van het water of alleen bij het proeven van het water? Het staat er niet bij vermeld. Misschien zat er dus helemaal geen wijn in de waterbakken, maar veranderde het erin bij het scheppen. Wie zal het zeggen?


This is the website of Peter van 't Riet