Vraag&Antwoord

De dood van Mozes (2) - Peter van 't Riet - 2009
Waarom mocht Mozes in Numeri 20 niet op de rots slaan, terwijl hij dat in Exodus 17 juist wel moest doen?

Vraag: In Vraag&Antwoord De dood van Mozes (1) heb je bij Numeri 20 verklaard dat de rots staat voor de verharding van het volk tegenover God en Mozes, omdat het terug wil keren naar Egypte. Mozes mocht niet op die rots slaan maar moest er tegen spreken, omdat het volk niet met geweld maar met overtuigingskracht op basis van Tora tot andere gedachten moest worden gebracht. Hoe is deze uitleg te rijmen met Exodus 17:1-7 waar zich een dergelijke situatie voordoet en Mozes juist wel op de rots moest slaan?

Antwoord: Mijn interpretatie van Numeri 20 is inderdaad, dat de rots de verharding van het volk t.o.v. God en Mozes symboliseert en dat Mozes die met woorden in plaats van met slagen moest doorbreken. Tora moet immers ingang vinden door middel van overtuigingskracht en niet door middel van dwang. Terecht wijs je erop dat in Exodus 17:1-7 Mozes juist wel op de rots moest slaan. Is dat in tegenspraak met elkaar?

Ogenschijnlijk lijkt Exodus 17 mijn uitleg van Numeri 20 te weerspreken, maar bij nader inzien hoeft dat niet het geval te zijn. Immers in Exodus 17 is de Tora nog niet op Sinai aan Israël gegeven. Dat gebeurt pas in Exodus 20 en volgende hoofdstukken. Er valt dus in Exodus 17 nog niet op basis van Tora te spreken. Opmerkelijk is de rol die de staf van Mozes in beide verhalen speelt. In Exodus 17:5 wordt deze staf uitdrukkelijk "de staf waarmee jij de rivier geslagen hebt" genoemd. Het was de staf waarmee Mozes de plagen over de Egyptenaren had gebracht en waarmee hij de Schelfzee had gespleten voor de doortocht. Die staf is een duidelijk symbool voor dwang en bestraffing. Diezelfde staf slaat in Exodus 17 de rots, d.i. de verharding van het volk dat volgens vers 3 naar Egypte terugverlangt. Het is weer die staf die Mozes in Numeri 20 moet meenemen (vers 8), nu niet om ermee te slaan, want hij moet niet slaan maar spreken. Dat kan mijns inziens maar één betekenis hebben: laten zien dat het na de openbaring van de Tora op Sinai anders moet toegaan in Israël. Als men met de Tora in zee gaat, komen woorden en overtuigingskracht in de plaats van dwang en straf. Dat is mijns inziens nog altijd een heel actueel uitgangspunt.


This is the website of Peter van 't Riet