Boekbespreking

Boekbespreking Zonder Tora leest niemand wel - S. Gerssen - 1987
Hervormd Utrecht (9 januari)

De bedoeling van dit boek is in de ondertitel duidelijk aangegeven: het gaat om een lezen van de evangeliën, waarhij niet alleen het zgn. Oude Testament, maar ook de joodse traditie ten tijde van Jezus zo duidelijk mogelijk meespreken. Eigenlijk gaat het met name over het evangelie van Mattheüs, omdat de schrijvers tevoren al een studie over "Lukas de Jood' hebben gepubliceerd.

Barnard (niet te verwarren met "onze" Willem Barnard) en Van 't Riet proberen Mattheüs te lezen als een midrasj bij Tenach, d.w.z. als variaties op oeroude thema's. Zo zien zij bv. de eerste hoofdstukken van Mattheüs als een doelbewuste compositie op het thema van de Jozefgeschiedenissen. De resultaten van deze leeswijze zijn vaak inderdaad boeiend en verrassend. Maar de prijs die voor deze aanpak wordt betaald lijkt mij te hoog. De historiciteit van het verhaalde wordt met weinig aarzeling ingeruild voor een literaire constructie, waarbij vindingrijkheid en fantasie een sterke rol spelen. En het "joodse" van de nieuwtestamentische geschriften krijgt zo'n zwaar accent, dat het nieuwe moment van de verschijning van Jezus amper meer te onderscheiden valt. De wisselwerking tussen Oud en Nieuw Testament wordt vervangen door de ene beweging van het nieuwe naar het oude. De schrijvers bedoelen bij te dragen aan een vernieuwing van het christelijk geloof vanuit de bronnen van het jodendom. Het christelijk geloof moet daarbij blijkbaar zo drastisch gewijzigd worden, dat het in deze bronnen dreigt te verdrinken. Ik zie dit boek als een boeiend experiment, waarvan ik overigens vrees dat het geen enkel resultaat zal opleveren. Boeiend is het intussen wel: dat mag men trouwens ook van een gewaagd experiment verwachten.


This is the website of Peter van 't Riet