Artikelen - Christendom

Psalmen om mee te beginnen - Peter van 't Riet - 1990
Boekbespreking

Titel: Psalmen om mee te beginnen
Ondertitel: De gebeden van de messias
Auteur: P.A. Elderenbosch
Uitgever: Boekencentrum : 's Gravenhage 1989

Het boek biedt na een korte inleiding een nieuwe vertaling van een selectie van 89 psalmen elk kort voorzien van commentaar. De invalshoek van de auteur is daarbij sterk bepaald door zijn (christelijke) theologie. Essentiële noties worden voortdurend gemotiveerd met een beroep op het Nieuwe Testament. Als de psalmist zegt dat 'onze vijanden mogen worden als mest voor het land' (of erger uitdrukkingen), dan zijn dat geen vijanden van vlees en bloed, maar duistere machten en boze krachten, die niet alleen buiten ons zijn, maar ook om ons heen en in onszelf (pag. 7). Het probleem waar Elderenbosch kennelijk mee worstelt, te weten de soms crue beeldtaal van de psalmen, wordt daarmee echter slechts schijnbaar opgelost. Door een opvatting als deze plaatst de auteur de psalmen namelijk buiten de alledaagse werkelijkheid, waarin de vijand wel degelijk van vlees en bloed is en heel vaak nog een "gewoon" mens ook.

Ook zijn visie op de 'messias' en zijn uitleg van de psalmteksten getuigen van weinig of geen invloed van het hedendaagse denken over Tenach zoals het zich bij vele christelijke theologen ontwikkeld heeft ten gevolge van de kennismaking met het jodendom en de joodse bijbeluitleg. Uit de conventionele christelijke theologie is bijvoorbeeld de methode bekend, het z.g. Oude Testament voortdurend te lezen als voorafschaduwing of voorspelling van het leven van Jezus Christus. Vandaag de dag beginnen steeds meer theologen in te zien, dat men niet alleen Tenach daarmee geen recht doet, maar dat men daarmee ook niet komt tot een juist verstaan van het Nieuwe Testament. Elderenbosch toont zich er echter een meester in in het commentaar bij de opgenomen psalmen te pas en te onpas de 'messias' ter sprake te brengen op een wijze alsof de psalmisten bij elke zin die zij schreven Jezus Christus voor ogen hadden. Men moet zich dit realiseren bij het lezen van de ondertitel van dit boek.

Tot slot is nog opmerkenswaard, dat de auteur zegt tot een nieuwe vertaling van de psalmen te zijn gekomen op grond van wat er de laatste 25 jaar gepubliceerd is op het gebied van de oud-hebreeuwse grammatica en woordbetekenissen. Men zou daarover in het commentaar nadere informatie verwachten. Maar dat is alles behalve het geval. Het woord 'Tora' blijft zelfs ondanks de laatste 25 jaar oud-hebreeuwse taalkunde gewoon vertaald met 'wet'.

Wie geïnteresseerd is in de joodse uitleg van de psalmen zal in dit boek weinig tot niets van zijn gading aantreffen.

Deze boekbespreking werd eerder gepubliceerd in: Judaica Bulletin 3 nr. 3, januari 1990.
This is the website of Peter van 't Riet